سنجش تفکر نقادانه
معیار سنجش تفکر نقادانه، لیستی از نکاتی است که به ما کمک می‌کند تا بفهمیم چقدر خوب توانسته‌ایم یک مسئله را بررسی کنیم، تحلیل کنیم و به یک نتیجه منطقی برسیم. این راهنما مشخص می‌کند که آیا ما به همه جوانب مسئله فکر کرده‌ایم، از شواهد درست استفاده کرده‌ایم و آیا نتیجه‌گیری ما منطقی و قابل قبول است یا نه.
به عبارت دیگر، معیار سنجش تفکر نقادانه مثل یک ترازو است که با آن می‌توانیم توانایی خود را در تفکر نقادانه بسنجیم.
گام یک
فرد می‌تواند ایده کلیدی (ادعا) را با کلمات خود و به روش SEEI ارائه کند. (اگرچه به دشواری و ناقص):
- State: می‌تواند نکته اصلی (ادعا) را در یک یا دو جمله بیان کند.
- Elaborate: می‌تواند آن را در یک یا چند پاراگراف به خوبی توضیح دهد.
- Exemplify: می‌تواند نمونه‌ای عینی از آن را در دنیای واقعی ارائه دهد.
- Illustrate: می‌تواند با کمک گرفتن از تشبیه، استعاره، تصویر یا نمودار ایده کلیدی را به مفاهیم دیگری که مخاطب می‌فهمد، ارتباط دهد.
گام دو
فرد گام قبل را به آسانی و کامل انجام می‌دهد. او همچنین می‌تواند منطق یک عبارت یا متن را آنالیز کند. (اگرچه به دشواری با منطق ضعیف باشد) موارد زیر را مشخص کند:
- مهمترین پرسش، مسئله یا موضوع در متن
- مهمترین اطلاعات یا داده‌ها
- استنتاج اصلی
- مفاهیم، تئوری‌ها یا ایده‌های پایه
- فرضیات اولیه
- مهمترین پیامدها
- دیدگاه
گام سه
فرد گام قبل را به آسانی و با منطق قوی انجام می‌دهد. او همچنین می‌تواند استانداردهای فکری یک عبارت یا متن را آنالیز کند. و موارد زیر را در آن مشخص نماید.
- آیا نویسنده ادعای خود را واضح و دقیق بیان کرده است؟
- آیا متن روشن است، یا دارای آشفتگی و ابهام و گیج کننده است؟
- آیا نویسنده در ارائه اجزاء و جزئیات دقیق است؟
- آیا نویسنده نسبت به هدف خود پایبند است؟ یا سرگردان است و مطالب بی ربط مطرح می‌کنند؟
- آیا نویسنده ما را به پیچیدگی‌های موضوع توجه می‌دهد؟ یا نوشته سطحی است؟
- آیا متن سازگار درونی دارد؟ یا تناقضات غیر قابل توضیحی دارد؟
- آیا نویسنده دیدگاه‌های دیگر را در نظر گرفته؟ یا اینکه تنها از یک منظر باریک بررسی کرده است؟
- آیا نویسنده بی‌طرفانه متن را نوشته است؟ یا غیرمنصفانه با موضوع برخورد کرده است؟
- آیا نویسنده مهمترین پیامدهای ادعای خود را بیان کرده است؟ یا نه؟
- آیا متن به موضوعی ارزشمند پرداخته است؟ یا اینکه موضوع پیش پا افتاده است؟
