دنیس ریچی – مردی که چرخ دنیای جدید را اختراع کرد

دنیس مک‌آلیستر ریچی (به انگلیسی: Dennis MacAlistair Ritchie) (زاده ۹ سپتامبر ۱۹۴۱ – درگذشته ۱۲ اکتبر ۲۰۱۱) دانشمند آمریکایی بود که بیشتر به عنوان خالق زبان برنامه‌نویسی C و مشارکت‌هایش در توسعهٔ سیستم‌ عامل یونیکس، به همراه کن تامسون، شناخته می‌شود.

ریچی و تامپسون جایزه تورینگ را در سال ۱۹۸۳ از انجمن ماشین‌های حسابگر دریافت کردند. آنها همچنین در سال ۱۹۹۰ مدال همینگ را از انجمن مهندسین برق و الکترونیک و در سال ۱۹۹۹ مدال ملی فناوری را از رئیس جمهور وقت ایالات متحدهٔ آمریکا، کلینتون دریافت کردند. ریچی زمانی که در سال ۲۰۰۷ خود را بازنشسته کرد رئیس دپارتمان تحقیقات نرم‌افزار سیستم شرکت لوسنت بود. گفته شده که او در شکل گیری عصر دیجیتال نقش به سزایی داشته است. او در محفل هکرها بیشتر با نام کاربری خود، dmr شناخته می‌شود، و حرف R در K&R از نام خانوادگی او گرفته شده است که یکی از نویسندگان این کتاب است.

زندگی شخصی

وی در محله برونزویل شهر نیویورک به دنیا آمد. پدرش، آلستیر ای. ریچی دانشمند کهنه کار آزمایشگاه بل و یکی از نویسندگان تئوری طراحی مدارهای سوئیچینگ بود. وی در دوران کودکی به همراه خانواده به شهر سامیت در ایالت نیوجرسی نقل مکان کرد. در همان شهر بود که از دبیرستان سامیت فارغ‌التحصیل شد. وی از دانشگاه هاروارد در رشتهٔ فیزیک و ریاضیات کاربردی فارغ‌التحصیل شد.

زندگی شغلی

ریچی در سال ۱۹۶۷ شروع به کار در آزمایشگاه‌های بل، مرکز تحقیقاتی علوم کامپیوتر کرد و در سال ۱۹۶۸ دکترای خود را از دانشگاه هاروارد تحت نظارت پاتریک سی. فیشر دریافت کرد. پایان‌نامهٔ وی «پیچیدگی محاسباتی و ساختار برنامه» بود.

ریچی عمده شهرت خود را مدیون ابداع زبان برنامه‌نویسی C است. وی همچنین R در کتاب K&R (یک کتاب مرجع مشهور که نویسندگان آن ریچی و کرینگهان بودند) است. ریچی به همکاری با کن تامپسون پرداخت. دانشمندانی که برای نوشتن نسخهٔ اصلی یونیکس مشهور شدند. یکی از مهمترین همکاری‌های ریچی با تامپسون در پروژهٔ یونیکس، بردن آن برنامه به ماشین‌ها و پلتفرم‌های مختلف بود
زبان برنامه‌نویسی C امروزه به طور گسترده در نرم‌افزارها، سیستم عامل‌ها و توسعهٔ سیستم‌های تعبیه شده استفاده می‌شود و تأثیر آن بر اکثر زبان‌های برنامه‌نویسی امروزی مشهود است.

موفقیت ها و جوایز:

جایزه تورینگ (توسط انجمن ACM یا انجمن ماشینهای محاسبه)

ریچی و تامسون جایزه تورینگ را برای تئوری تعمیم و توسعه سیستم عامل‌ها و به خصوص تکمیل سیستم عامل یونیکس، در سال ۱۹۸۳ دریافت کردند. جایزه تورینگ در حقیقت جایزه نوبل کامپیوتری ها محسوب می شود و با ارزش ترین جایزه در این زمینه است. این جایزه از سال ۱۹۶۶ تا به امروز سالانه به اشخاصی که سهم بسزایی در زمینه کامپیوتر دارند، اعطا می‌شود. گوگل و اینتل از سال ۲۰۰۷ جایزه ۲۵۰ هزار دلاری نیز به برنده جایزه اختصاص داده اند که در سال ۲۰۱۴ این مبلغ توسط گوگل به یک میلیون دلار افزایش پیدا کرد.

مدال ریچارد همینگ (توسط کانون مهندسین برق و الکترونیک)

دوباره در ۱۹۹۰، دنیس ریچی و کن تامسون، برای ابداع سیستم عامل یونیکس و زبان برنامه نویسی C این جایزه معتبر را  دریافت کردند.

مدال ملی فناوری (عالی ترین نشان ملی ایالات متحده در زمینه فناوریهای نوین)

در سال ۱۹۹۹، ریچی و تامسون به طور مشترک، مدال ملی فناوری سال ۱۹۹۸ را از بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا، برای ساخت سیستم عامل یونیکس و زبان برنامه نویسی C دریافت کردند.

جایزه بزرگ کانون تحقیقات صنعتی آمریکا

در سال ۲۰۰۵، کانون تحقیقات صنعتی، جایزه بزرگ خود را به دنیس ریچی و به پاس زحمات وی در علم و فناوری و همچنین توسعه سیستم عامل یونیکس اهدا نمود. این جایزه به اشخاص داده می شود که از نظر خلاقیت فردی و نوآوری سرآمد هستند و همچنین بصورت گسترده ای به توسعه صنعتهایی با هدف کمک به جامعه مشارکت داشته باشند.

جایزه ژاپن (یکی از معتبرترین جایزه های حوزه فناوری اطلاعات)

در سال ۲۰۱۱، دنیس ریچی به همراه یار همیشگی اش، تامپسون، جایزه ژاپن برای زحماتشان در توسعه سیستم عامل یونیکس دریافت کردند. این جایزه شامل یک گواهینامه، لوح یادبود و همچنین مبلغ ۵۰ میلیون ین ژاپن(حدود ۶۰۰ هزاردلار) است.

میراث دنیس ریچی:

پیکر بی جان دنیس ریچی در سن هفتاد سالگی در شهرک برکلی هایتس در ایالت نیوجرسی، در خانه اش و در حالی که تنها زندگی می‌کرد، پیدا شد. زمان دقیق و علت مرگ وی تا کنون اعلام نشده است. وی در پی سالها تحت مداوای سرطان پروستات قرار داشت. وی همچنین دچار بیماری قلبی بود.

روز ۱۲ اکتبر سال ۲۰۱۱ خبر درگذشت وی، توسط راب پایک، همکار سابقش به خبرگزاری ها اعلام شد؛ این درحالی بود که بدلیل پوشش رسانه ای درگذشت استیو جابز در آن زمان (۵ اکتبر)، خبر درگذشت دنیس ریچی آنچنان مورد توجه قرار نگرفت! بعد از آن بود که تقابل های بین طرفداران دنیس ریچی و استیو جابز در فیس بوک و توییتر بوجود آمد. اگر یک جستجو در گوگل انجام بدهید، نتیجه این تقابل ها را خواهد دید. شاید محبوبیت جابز بدلیل بوجود آوردن محصولات اپل، خیلی زیاد باشد، ولی اگر دنیس ریچی نبود سیستم عامل یا زبانی نبود که بتوان سیستم عامل MAC، Windows یا iOS را نوشت. پس اصولا این دونفر قابل مقایسه با هم نیستند! (مثل مقایسه مخترع اتومبیل با طراح خودرو لامبورگینی!)

فدورا ۱۶، نسخه جدید فدورا که حدود یک ماه پس از مرگ دنیس ریچی منتشر شد، به یاد و پاس زحمات ارزشمندش، به وی تقدیم شد.
سیستم‌عامل آزاد FreeBSD 9.0 نیز که در ژانویه ۲۰۱۲ منتشر شد، به دنیس ریچی تقدیم شد.
برگرفته از: دانشنامه جهان